4.3 Toelichting op de balans

4.3.2.1 Voorraden

* Tot en met 2021 werd de tussentijdse winstneming berekend op basis van het verwachte totaalresultaat (en  
   voortgang) van de drie grondexploitaties. Per 1/1/2022 is dit derhalve als totaalbedrag in de boekwaarde verwerkt
  (kolom “Boekwaarde 1-1-2022").

  Als gevolg van de stelselwijziging in 2022 is de tussentijds te verantwoorden winst per 31 december 2022 per
   individuele grondexploitatie berekend. In de kolom “Winstneming t/m 2022” is per grondexploitatie weergegeven
  wat de cumulatief gerealiseerde winstneming per 31 december 2022 bedraagt. De per 1 januari 2022 reeds
   verwerkte tussentijdse winst ad € 5.680 is hierop gecorrigeerd (aangezien dit nu per project weergegeven is).
  Mede hierdoor is in 2022 € 6,9 miljoen aan tussentijdse winst verantwoord en in totaal € 5,7 miljoen in de   
  bestemmingsreserve gestort (na verrekening van kosten).

Voorraad t.b.v. verkoop activa
Er zijn geen verkopen gepland binnen een jaar.

Materiaal Trams
Om het onderhoud snel en correct uit te kunnen voeren is een voorraad materiaal aangekocht (hieronder vallen bijvoorbeeld wielen, spiegels, etc).

Grondexploitatie Hart van de Heuvelrug/Vliegbasis Soesterberg
De gebiedsontwikkeling Hart van de Heuvelrug/Vliegbasis Soesterberg betreft een integrale gebiedsvisie voor een groot gebied op grond van de gemeenten Soest en Zeist en van de provincie, m.n. de voormalige Vliegbasis Soesterberg. Het betreft voor een deel investeringen in natuurontwikkeling  (“groene projecten”); deze worden verwerkt onder de immateriële en materiële vaste activa. De grondexploitatie-projecten, de zgn. “rode projecten”, voorzien in de realisatie van woningen en bedrijventerreinen en worden gewaardeerd als voorraad onderhanden werk (bouwgronden in exploitatie).
De gebiedsontwikkeling HvdH/VBS is een gesloten systeem. De investeringen in groen worden bekostigd uit toekomstige opbrengsten uit rood.

Samenwerkingsovereenkomst
Ten behoeve van het realiseren van de gebiedsontwikkeling Hart van de Heuvelrug/Vliegbasis Soesterberg zijn samenwerkingsovereenkomsten gesloten tussen de gemeenten Zeist, Soest en de provincie. Het is een gezamenlijk programma gericht op de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit in het plangebied.

In de samenwerkingsovereenkomsten liggen de afspraken vast over onder meer de besluitvorming, de realisatie en voorfinanciering van deelprojecten, bestaande en toekomstige risico’s welke verbonden zijn aan het programma, de wijze en het moment waarop de saldi uit de rode deelprojecten en eventuele overige baten worden verrekend met de kosten van de groene deelprojecten. Daarnaast ook afspraken wie daarbij welke risico’s draagt, waarbij eerdere besluiten, feitelijke en rechtshandelingen van elk van de partijen met betrekking tot het programma in stand blijven, tenzij daarvan in het kader van de gesloten samenwerkingsovereenkomst is afgeweken. De provincie draagt het risico van een eventueel tekort op de grondexploitatie na afronding van het programma.

Specifiek voor het deelproject Vliegbasis Soesterberg geldt het volgende:
Indien het batig saldo op het project Woonwijk bij de financiële afronding van het project (thans voorzien per
31 december 2027) lager is dan € 28 mln., dan wordt het verschil tussen dat daadwerkelijke saldo en € 28 mln. tussen partijen voor gelijke delen (ieder 1/3e) gedeeld. Het restant is voor risico en rekening van de provincie. Mocht op dat moment het batig saldo van de rode projecten € 28 mln. of meer zijn, dan vervallen de gedeelde risico’s voor de drie partijen en komt het saldo voor rekening van de provincie Utrecht. Per 31 december 2022 is het verwachte eindresultaat ca. € 31,5 mln. positief.

Afspraken over de jaarlijkse herziening
De grondexploitatie wordt jaarlijks herzien. Bij de jaarlijkse herziening worden de tussentijds genomen besluiten van de stuurgroep verwerkt. Daarnaast worden de boekwaardes verwerkt en de nog te maken kosten en opbrengsten geactualiseerd naar het actuele prijspeil. Voor de beoordeling van de voortgang van de deelprojecten is het saldo op eindwaarde maatgevend. Jaarlijks wordt als onderdeel van het programma een analyse uitgevoerd van de actuele risico’s en kansen, een toelichting gegeven op de stand van zaken van de beheersmaatregelen binnen de projectopdracht, inclusief een jaarlijks geactualiseerde exploitatie aan de hand van een inschatting van de effecten en gevolgen voor het project en inclusief de beschrijving van de te treffen beheersmaatregelen. Er wordt toegezien op de naleving van de geformuleerde beheersmaatregelen.
Voor de drie projecten Hart van de Heuvelrug / Vliegbasis Soesterberg die deel uitmaken van de voorraden verwachten we, conform de actualisatie per 1 januari 2023, aan nog te realiseren opbrengsten ruim € 83 miljoen en aan nog te realiseren lasten ca. € 40 miljoen.

Looptijd programma
De samenwerkingsovereenkomst eindigt formeel op 31 december 2025, indien op die datum alle deelprojecten zijn afgerond en de eindafrekening van het programma heeft plaatsgevonden. Indien niet aan de hiervoor genoemde voorwaarden voor beëindiging is voldaan, dan wordt de samenwerkingsovereenkomst HvdH verlengd tot de datum waarop wel aan die voorwaarden is voldaan of zoveel eerder als partijen nader schriftelijk overeenkomen.

Voor meer gedetailleerde informatie over de deelprojecten van Hart van de Heuvelrug en de Vliegbasis Soesterberg verwijzen wij naar de projectenparagraaf 3.8.1 .

Grondvoorraad AVP
Dit betreft de voorraad gronden in het kader van het programma Agenda Vitaal Platteland.
De belangrijkste uitgangspunten ten aanzien van de gemaakte inschattingen betreffen:

• De panden worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde; 
• De ruilgrond worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde; 
• De gronden binnen NNN worden gewaardeerd voor € 1,- /m2. De afwaardering wordt geboekt in de   
         exploitatie ten lasten van NNN-budget. 

• De gronden t.b.v. RodS (recreatie om de stad) worden gewaardeerd voor € 1,- /m2 De afwaardering wordt
         geboekt in de exploitatie ten lasten van RodS-budget. 
• Gronden en panden t/m 2017: 

• Deels waren deze per transactie geactiveerd tegen de verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde; 
• Deels zijn deze opgenomen in de balans bij de jaarrekening 2017 via een ‘bulkcorrectie’.  Daarbij zijn ruilgronden geactiveerd voor € 5,50,- /m2, gronden binnen NNN voor € 1,- /m2, gronden t.b.v. RodS voor € 1,- /m2 en overig bezig landelijk gebied (denk aan wegen en waterwegen) voor € 1,- /m2. 

• Bij verkoop komt het geactiveerde bedrag ten gunste van grondvoorraad AVP en de meer- of
         minderopbrengst komt ten laste van of ten gunste van NNN-budget. 

• Inschatting van de marktwaarde per categorie grondbezit (landbouw-, natuur- en overige gronden);
• Bepaling van de juiste classificatie – rekening houdend grenscorrecties en overige mutaties;
• Inschatting van de ultimo 2022 in bezit zijnde gronden die in het verleden om niet zijn verkregen.

Voorziening Dekking financiële risico's grondbedrijf
Het programma AVP kent een voorziening om eventuele risico's op te vangen. De hoogte van de voorziening is iets gedaald ten opzichte van 2022. Dit heeft te maken met de verwachte opbrengst die op basis van taxatie naar boven is bijgesteld.
De voorziening Dekking financiële risico's grondbedrijf bedraagt ultimo 2022 € 0,273 mln. en is in mindering gebracht bij de Voorraden onder post 'Gereed product en handelsgoederen'.

Natuurcompensatiebank
Hieronder wordt verstaan de voorraad grond die wordt aangekocht voor natuurcompensatie.
Gronden worden op de balans opgenomen tegen verkrijgingsprijs of lagere marktwaarde. Deze gronden worden op gegeven moment ingericht tot natuur. Na verkoop/overdracht aan een terreinbeherende organisatie voor natuurwaarden, wordt de verkoopopbrengst geboekt ten gunste van de natuurcompensatiebank. Vervolgens wordt ook het verschil tussen de verkoopopbrengst  en de geactiveerde waarde geboekt naar de natuurcompensatiebank. Dit gaat dan ten last van bijdragen van partijen die een natuurcompensatieverplichting hebben.  

Bodemdaling Veenweiden
Dit betreft de voorraad gronden in het kader van het programma Bodemdaling.
De aankopen zijn gedaan in gebieden waar we schuifruimte en mogelijkheden voor gebiedstransformatie zien. De achterliggende strategie is dat met de verworven gronden een proces van kavelruil kan ontstaan. Deze gronden zijn bedoeld o.a. om agrariërs te verleiden om over te gaan tot vernattingsmaatregelen en extensivering.

De omvang van het grondbezit en de risico’s is nader toegelicht in de paragraaf 3.7 Grondbeleid in het jaarverslag.