Beleidsdoelen

Wij zijn opdrachtgever voor het dagelijks laten rijden van ruim 600 bussen en trams die – in normale omstandigheden - ongeveer 250.000 reizigers van A naar B vervoeren. Dit gebeurt in twee concessies met twee vervoerders: U-OV (Qbuzz) en Syntus Utrecht (Keolis). De huidige concessies en contracten zijn in 2022 verlengd tot eind 2025. Daarnaast rijden er tot eind 2023 regiotaxi’s in ons beheer. In 2022 is met de gemeenten nauw samengewerkt aan een overdracht van de regiotaxiconcessies naar de gemeenten per januari 2024.
In het uitvoeringsprogramma Openbaar Vervoer 2019-2023 zijn diverse activiteiten opgenomen die resulteren in verbeteringen voor de reiziger en een kwalitatief beter ov-systeem in 2022. Binnen dit meerjarige kader werken wij aan het verbeteren van de exploitatie en infrastructuur en voeren wij studies en onderzoek uit. Deze activiteiten stemmen wij af met de langetermijnvisie van het Toekomstbeeld OV en de inzichten uit het programma U Ned. 

Het ov-systeem in 2022

Net als 2021 stond ook het jaar 2022 nog voor een deel in het teken van de voortdurende COVID-19-crisis. Ook in 2022 zijn er fors minder reizigers vervoerd dan in 2019. Het aantal reizigers in 2022 kwam uit op ongeveer 72% van 2019 als laatste jaar voor COVID-19. Dat is meer dan in 2021, toen ongeveer 55% van het aantal reizigers van 2019 werd vervoerd. Eind 2022 lag het aantal reizigers op ongeveer 85% ten opzichte van eind 2019.

Het lagere aantal reizigers leidde ook tot significant minder reizigersinkomsten. Voor COVID-19 werd meer dan de helft van de kosten van het openbaar vervoer gedekt door reizigersinkomsten. De terugvallende reizigersinkomsten vormen daarmee een fors financieel probleem voor de ov-sector. Net als in 2020 en 2021 werden ook in 2022 de terugvallende reizigersinkomsten voor een groot deel gedekt door een landelijke steunmaatregel: de beschikbaarheidsvergoeding OV (BVOV). Deze vergoeding verloopt via de provincie. De vervoerders vragen de vergoeding bij ons aan, waarop wij de vergoeding bij het Rijk aanvragen.  

In 2022 zijn cijfers bekend gemaakt van de OV-Klantenbarometer 2021, een jaarlijks landelijk onderzoek waarin de tevredenheid van ov-reizigers wordt gemeten. Het jaar ervoor was er geen onderzoek vanwege de COVID-19-beperkingen. Ook het onderzoek over 2021 werd gehinderd door COVID-19-beperkingen: de respons was relatief laag, wat de representativiteit beperkt. Er kunnen dus geen harde conclusies uit getrokken worden. Niettemin laat het onderzoek mooie cijfers zien voor de Utrechtse vervoerders: U-OV kreeg een 7,9 en Syntus Utrecht een 8,0.

Ontwikkelingen in de concessies  
Vanwege het lagere aantal reizigers is in lijn met landelijke afspraken het vervoeraanbod in beide concessies in 2022 in principe gelijk gebleven aan dat van 2021. Dit aanbod was in 2021 vanwege COVID-19 met ongeveer 8% afgeschaald. Helaas kampen in 2022 de vervoerders met personeelstekort door de naweeën van COVID-19.

Om dit op te vangen is de dienstregeling in 2022 door beide vervoerders in de praktijk verder afgeschaald. Dit om te voorkomen dat ritten ongepland uitvallen. Al kwam dit helaas soms alsnog voor, vooral rond de zomer van 2022.

Met beide vervoerders is in 2022 intensief gesproken over de verlenging van de beide concessies tot december 2025. Wij hebben op 18 oktober 2022 besloten tot deze verlenging met twee jaar, gezien de uitzonderlijke omstandigheden in deze COVID-19-crisis. De extra middelen voor de verlenging van de ov-concessie zijn in de kadernota 2023-2026 vastgelegd: € 50 miljoen van de verwachte € 60 miljoen is daarmee geregeld. Exacte kosten van de verlenging zijn afhankelijk van het verloop van reizigersinkomsten. Indien nodig wordt voor de resterende kosten het weerstandsvermogen ingezet.

Door het reserveren van deze middelen kan het vervoeraanbod de rest van de concessie op peil blijven. Het Vervoerplan 2023, dat in december 2022 is ingegaan, gaat dus ook uit van continuering van het vervoeraanbod van 2022. Wel wordt er, net als in de dienstregeling 2022, afgeschaald vanwege het personeelstekort. Dit is een tijdelijke afschaling: zodra het kan, schalen de vervoerders weer op naar het vastgestelde Vervoerplan 2023.

In de zomer van 2022 zijn twee grote tramprojecten afgerond: de ombouw van de halte Nieuwegein City en de vervoerkundige koppeling, waardoor de voormalige SUNIJ-lijn en Uithoflijn nu één doorgaande tramlijn zijn geworden. Met deze afronding komt er een einde aan een reeks elkaar opvolgende grote tramprojecten. Dit geeft het trambedrijf van onze provincie (team TBO, TPM en EOV) de ruimte om de focus te leggen op het verder verbeteren van de prestaties van de tram.