Beleidsdoelen

Toelichting op meerjarendoel

Verwerving en functieverandering nieuwe natuur

De geplande uitbreiding van het Utrechtse deel van het Natuurnetwerk Nederland (NNN) is 1.570 hectare in de periode 2011-2027. Dit doen we door de functie van gronden aan te passen, bijvoorbeeld van landbouwgrond naar natuurgrond. We kopen hiervoor gronden aan, voeren kavelruilen uit en verstrekken subsidie voor omvorming naar natuur. Voor de subsidieverstrekking hebben we twee actieve regelingen:

• de Subsidieregeling Kwaliteitsimpuls Natuur en Landschap (SKNL) voor functieverandering (omvorming van grond in bezit bij particulieren);
• de Uitvoeringsverordening aankoopsubsidie NNN-gronden (UVAN-regeling) voor aankoop van grond in bezit van een derde óf pachtvrij maken van natuurgrond.

Wij hebben 40 hectare nieuwe natuur gerealiseerd in 2022 door functieverandering. Dat wil zeggen dat gronden die voorheen de functie ‘landbouw’ hadden, nu de functie ‘natuur’ hebben gekregen. Vervolgens moeten deze gronden nog worden ingericht als natuurgebied en moet de bestemming nog worden gewijzigd. Als wij de grond hebben aangekocht, moet die nog worden verkocht aan een eindbeheerder. De 40 hectare bestaat onder andere uit 2 aankopen in Vijfheerenlanden (totaal 19 hectare) en een aankoop in Polder Mijnden (16 hectare).
De gerealiseerde oppervlakte is flink minder dan de geplande 125 hectare. Het achterblijvende resultaat kent een aantal oorzaken. Een deel van de eigenaren in het landelijk gebied staat niet open voor verkoop of omvorming van hun gronden naar natuur. Zonder medewerking van de huidige eigenaren is de opgave zeer lastig te realiseren. Ook blijft de druk op de gronden hoog door de vele claims in de grondmarkt. Die zijn van overheden, bedrijven en investeerders.
De doelstelling van 125 ha per jaar blijkt al een aantal jaren niet haalbaar. In de begroting van 2023 is een realistische doelstelling van 50 hectare opgenomen.

Inrichting nieuwe natuur

Naast verandering van de functie van de grond worden gronden ook ingericht naar natuur. Hiermee maken we de grond geschikt voor waardevolle natuur met een hoge biodiversiteit.
In 2022 hebben wij, terreinbeherende organisaties en particuliere eigenaren 208 hectare nieuwe natuur ingericht. Dit is minder dan de lineair geplande 300 ha per jaar. Het gaat om inrichtingsprojecten in de Lunenburgerwaard, Mijdrechtse Bovenlanden, Landgoed de Boom, Wilnisse Bovenlanden en Demmerik.
Er stonden ook hectares op kaart als ‘alsnog in te richten natuur’. Na nadere analyse is de conclusie dat er geen inrichting meer nodig is. Het gaat om circa 55 hectare die al in bezit is van een eindbeheerder. Deze 55 hectare is onderdeel van de genoemde 208 hectare. De doelstelling van 300 ha per jaar lijkt voor het jaar 2023 wel haalbaar en is ook in de begroting 2023 opgenomen.

Versnelling natuurrealisatie
We zijn er in de afgelopen jaren niet in geslaagd om de begrote hectares functieverandering en inrichting te realiseren. Vanwege de urgentie van dit probleem hebben we in december 2022 de realisatiestrategie natuuropgave Provincie Utrecht vastgesteld. Met dit besluit hebben we de Groene Contour en de agrarische percelen in het NNN aangewezen als zoekgebied voor de realisatie van het NNN. De realisatie vindt plaats op vrijwillige basis. De planologische status verandert niet met de aanwijzing van de zoekgebieden, maar biedt ons en de eigenaren meer ruimte om natuur te realiseren.